Als ervaringsdeskundige op het gebied van deregulering en regulering op sociaal economisch terrein moet ik altijd glimlachen als wetenschappers (vooral economen en politicologen) schrijven over deregulering. Politicologen demonstreren meestal een onthutsend gebrek aan praktisch inzicht in hoe politieke en ambtelijke besluitvormingsprocessen zich in werkelijkheid voltrekken. Economen spannen de kroon met hun oppervlakkige aan domheid grenzende model en schetsmatige benadering van de werkelijkheid, die totaal voorbij gaat aan de menselijke natuur. De krediet crisis is daar een exemplarisch voorbeeld van.
Mensen die denken dat deregulering leidt tot minder ambtenaren moet ik teleurstellen, Het aantal ambtenaren dat belast is met het maken van wet en regelgeving is een fractie van het totale ambtenarenbestand. In dien men deregulering wil gebruiken om de ambtenarenstand te decimeren, is het verstandig een ander middel te kiezen.
Deregulering van hogere regelgeving is in veel gevallen verplaatsen van lucht. Zo leidt doelregulering i.p.v. middelregulering tot een brei van lagere regelgeving of uitvoeringsvoorschriften en indien dat achterwege blijft tot veel ambtelijke willekeur, die veelal erger is dan de kwaal. De recente marktordening wetgeving (nationaal en EU) is een goed voorbeeld van globale regelgeving die gepaard gaat met een grote ambtelijke discretionaire bevoegdheid met gevaar voor willekeur.
Het is een misvatting om te denken dat de ambtenarij de systeemdrager is van regelgeving. De susteemdrager voor de proliferatie van regelgeving is de politiek. Een mooi voorbeeld zijn de nieuwe AOW voorstellen. De huidige AOW is een juweeltje in termen van compacte, eenvoudige en heldere regelgeving. Simpeler kan het bijna niet. Die mooie oude dame wordt nu verkracht door een monsterlijk politiek compromis en het kindje dat er van zal komen is een complex onuitvoerbaar wangedrocht. Maar het is flauw om dat ambtenaren te verwijten.
De oorsprong van veel regelgeving is meestal rationeel en legitiem. Het is goed om regelgeving te bekijken vanuit de context waarbinnen ze ontstaan is. en welk doel ze toen moest dienen. Zowel doelen als context veranderen en dan is aanpassing en soms schrappen geboden. Zo heb ik zelf grote sociaal economische wetgevingscomplexen ingrijpend gedereguleerd.Maar het is wel verstandig rekening te houden met de menselijke natuur. De kern van regelgeving is de menselijke natuur te bedwingen c.q. te kanaliseren. Degenen die denken dat de ontwikkeling van de mensheid zo ver gevorderd is dat dat niet meer nodig is, verzoek ik om zich heen te kijken.
De politiek is de dienaar van de samenleving. Een van haar belangrijkste instrumenten om de samenleving te ordenen is wetgeving. De andere zijn overleg en markt. De markt als ordenings instrument staat nu terecht ter discussie. Overleg kent ook zijn beperkingen. Het is derhalve een illusie om te denken dat een complexe en dichtbevolkte samenleving zoals de onze zonder een een flink pakket aan regelgeving kan functioneren
↧
Door: a.feringa
↧